زنان در دوره ي باروري خود كه حدود 35 سال طول مي كشد حدود 400 سيكل ماهيانه را تجربه مي كنند. در اين مدت حدود 80 درصد از خانم ها حداقل براي مدتي دچار علائم سندروم پيش از قاعدگي مي شوند كه در 5 درصد از آنها علائم به قدري شديد خواهد بود كه سبب تداخل با زندگي روزمره و روابط اجتماعي و شغلي خواهد شد...

شروع اين علائم مي تواند در هز زماني باشد ولي دهه ي 3-2 شيوع بيشتري دارد و در دوران حوالي بلوغ يا نزديك يائسگي يا پس از زايمان شدت علائم بيشتر است. به طور معمول علائم 2-1 هفته قبل از شروع هر عادت ماهيانه شروع مي گردد و به تدريج شديد مي شود، علائم با شروع قاعدگي رفع مي گردد و پس از تخمك گذاري در ميانه ي سيكل دوباره علائم شروع مي گردد. در موارد شديد فرد تنها در زمان قاعدگي بدون علامت است و با پايان خونريزي ماهيانه علائم شروع مي شوند.

علائم و نشانه ها

٭ تغييرات خلقي:

افسردگي
تحريك پذيري
اضطراب
احساس ترس و نگراني
تغيير در تمايل جنسي

٭ تغييرات تمركز و توجه:

اختلال در تمركز
فراموشي
احساس گيجي
مستعد شدن به حوادث شغلي و اجتماعي

٭ تغييرات فيزيكي:

آكنه
افزايش اشتها
افزايش وزن
يبوست
تهوع
تورم و ادم در دست و پا
اختلال سيكل خواب
احساس كاهش انرژي و خستگي مداوم
سردرد
درد مفاصل و كمر درد و شكم درد
حساس شدن و درد سينه ها
احساس نفخ شكم
آسيب شناسي و مكانيسم

علل اين مجموعه علائم به طور قطعي مشخص نيست. اغلب مولفين معتقد به تغييرات هورموني در خلال سيكل ماهيانه به عنوان علت اين سندروم هستند. برخي كاهش ناگهاني پروژسترون در اواخر سيكل ماهيانه و به هم خوردن نسبت پروژسترون به استروژن را عامل اينامر مي دانند و برخي ديگر معتقد به نقش سروتونين ( از هورمون هاي مغزي ) دراين سندروم هستند. سروتونين هورموني است كه در تنظيم متابوليسم قندها و تنظيم ترشح استروژون و پروژسترون و سيكل خواب نقش دارد و كاهش سطوح آن در بافت مغزي در برخي مطالعات با شروع علائم بيماري پيش از قاعدگي مرتبط بوده است.

تشخيص
پزشك متخصص غدد يا زنان و زايمان با سوال از ما دربازه ي نوع علائم، شدت آنها و ارتباط آنها با دوره هاي ماهيانه و اينكه آيا علائم در يك زمان خاص از سيكل رخ مي دهد يا خير به اين بيماري مشكوك مي شود و با پيگيري شما و درخواست آزمايشات لازم به رد ساير عللي كه مي تواند اين بيماري را تقليد كنند مي پردازد. با تشخيص دقيق وي ابتدا به شما توصيه هاي لازم در زمينه ي تغذيه، ورزش و حمايت خانواده را خواهد نمود و در صورت عدم پاسخ شما به اين درمان به شما داروي مناسب را تجويز مي كند.

درمان غير دارويي
٭ ورزش:ورزش با آزاد سازي اندورفين ها( از هورمون هاي مغزي )سبب تقويت توليد سروتونين در مغز مي شود و اين امر سبب افزايش احساس شادي و خوب بودن و كاهش استرس و اضطراب و بهبود سيكل خواب مي گردد.
ورزش هاي هوازي مثل شنا، پياده روي، دويدن و دوچرخه سواري چنانچه به صورت منظم انجام شوند و در هفته حداقل 5-3 مرتبه و هر دفعه حداقل 30 دقيقه با شدت متوسط صورت گيرند، در كاهش يا رفع علائم به خصوص كاهش حساسيت سينه ها، كاهش نفخ شكمي، افسردگي و اضطراب بسيار مفيدند. همچنين ورزش هايي مثل يوگا، تكنيك هاي تنفسي عميق، ورزش هاي كششي ملايم و مديتيشن نيز در اين زمينه مفيد بوده اند.

٭ تغذيه:
سعي كنيد به جاي 3 بار وعده ي غذايي حجيم روزانه آنرا به 6 مرتبه وعده ي غذايي سبك تغيير دهيد.
استفاده از مواد نوشيدني و خوراكي حاوي كافئين( چاي، قهوه و نوشابه ) را كاهش دهيد. اين امر به كاهش حساسيت سينه ها كمك مي كند.
ميزان مصرف روزانه ي نمك را كاهش دهيد. اين امر به كاهش نفخ شكم و كاهش تورم دست و پا مي انجامد.
استفاده از ويتامين هاي B6 و E و منيزيوم در رژيم غذايي به كاهش حساسيت سينه و نفخ شكم مي انجامد.
رژيم هاي غذاي حاوي كلسيم زياد مثل لبنيات سبب كاهش كمر درد و درد شكم و كاهش نفخ و حساسيت سينه ها مي شود.
استفاده از قند هاي ساده مثل شكر و قندهاي خانگي را كاهش دهيد و استفاده از قندهاي مركب مثل حبوبات و غلات كامل، سبزيجات و فيبرها را افزايش دهيد. مي وه هاي موز، پرتقال، گريپ فوروت هم مفيدند.

درمان طبي دارويي

٭ درمان روانپزشكي:
در صورت عدم پاسخ به درمان غير طبي و برجسته بودن علائم رواني و خلقي گاهي استفاده از داروهاي روانپزشكي با صلاحديد پزشك لازم است. اصولا" داروهاي ضد افسردگي در اين امر اولين انتخاب هستند كه دسته اي از آنها با افزايش سروتونين مغزي سبب كاهش يا رفع علائم اين سندروم مي شوند.

٭ داروهاي ضد التهابي غير استروئيدي:
اين داروها مثل ايبو بروفن وناپروكسن به خصوص هنگامي كه علامت آزار دهنده درد كمر يا درد شكم باشد مفيد هستند.

٭ داروهاي مدر ( ديورتيك ها ):
داروهاي ادرار آور مثل اسپرينولاكتون سبب كاهش تورم دست و پا و كاهش نفخ شكم و كاهش ميزان نمك بدن مي شوند.

٭ قرص هاي ضد بارداري:
قرص هاي ضد بارداري به خصوص نوع پروژسترون دار آنها در بسياري از خانم ها سبب كاهش علائم جسماني و كاهش تحريك پذيري مي شوند و بنا به صلاحديد پزشك مصرف مي شوند.
در برخي موارد استفاده از اين قرص ها سبب تشديد علائم مي گردد كه درمان با آنها لازم است قطع گردد.